Maandag 07 augustus 2017
Tot twee maal toe een afgeknelde bekkenslagader voor Vera Koedooder; “Hoe klein de kans ook is, hij is er wel”
Het is een nog vaak onbekende blessure en de diagnose kan dan ook lang op zich laten wachten: de afgeknelde bekkenslagader. Jarenlange pijn, tintelingen, andere onbegrepen klachten, verminderde sportprestaties en frustraties zijn vaak het gevolg. Zo weet ook voormalig profwielrenster Vera Koedooder (1983). Jarenlang reed ze met ontzettende pijn in haar linkerbeen diverse titels op haar naam, grotendeels op haar rechter been. Nu weet ze wat haar probleem was; een knik en vernauwing in haar bekkenslagader. Een operatie kreeg haar weer op de rit, maar na ruim twee jaar klachten heeft Vera sinds januari 2017 opnieuw de diagnose.
Super talent
“Ik werd een super talent genoemd. Als junior reed ik record Wattages tijdens de fietstesten op Papendal en bij de dames trapte ik bij dezelfde testen standaard bij de besten van Nederland. Ook won ik veel prijzen. In 2000 en 2001 won ik onder andere goud op het NK tijdrijden. Ik werd twee keer wereldkampioene op de baan en ik won in 2002 onder andere brons op het EK tijdrijden en goud, zilver en brons op het EK Baan. Ik zat in een stijgende lijn, maar vanaf 2004 begon ik te stagneren. Sterker nog, ik ging achteruit. In 2002 kreeg ik een slapend linkerbeen in tijdritten ten gevolge van een uitpuilende tussenwervelschijf. Voor mijn blijkbaar zwakke rugspieren ben ik veel specifieke krachttraining voor mijn rug gaan doen en de klachten verdwenen. In 2004 begon mijn linkerbeen echter opnieuw te tintelen tijdens het fietsen.” Een uitpuilende tussenwervelschijf kon het probleem niet meer zijn, maar tintelingen gingen nu zelfs over in heftige steken, snelle verzuring en verschrikkelijke pijn. Aan haar prestaties was het lange tijd niet af te lezen totdat het in de zomer van 2015 echt niet meer ging en ze zelfs moest afstappen in wedstrijden. Echter, trainers, coaches, fysiotherapeut, manueel therapeut, masseur; allen stonden voor een raadsel.
Afbeelding 1: Vera Koedooder met de heupbuiging die bij (top)wielrenners voor een afgeknelde bekkenslagader kan zorgen.
Afgeknelde bekkenslagader
De klachten bleven mysterieus totdat Koedooder vrij toevallig op het juiste spoor werd gezet. “Een bekende van mij verwees me naar sportarts Goof Schep in het Maxima Medisch Centrum. Daar deed ik een fietstest, kreeg ik een echo en werd de bloeddruk in beide benen gemeten. Het was Goof direct duidelijk: een vernauwde, afgeknelde bekkenslagader.” Toen bleek ook direct dat de jaren van keihard (door)trainen, een averechts effect hadden gehad. “Als je op topsportniveau sport, moet er enorm veel bloed in een hoog tempo door je lichaam gepompt worden. Je fietst veel en zit dus veel in een diepe buiging en bij die diepe buiging ontstaat juist de afknelling. Als je dan ook nog harder gaat trainen, omdat je stagneert en zelfs achteruit gaat, maak je het alleen maar erger zonder dat je het weet! Het vele bloed kan er niet goed doorheen en dus kreeg ik een enorm pijnlijk, tintelend been met een ijskoude, gevoelloze voet. Ik verzuurde links extreem snel. Het was enorm frustrerend. Ik haalde mijn niveau niet meer. Achteraf gezien realiseerde ik mij dat het eigenlijk extra knap is geweest dat ik ondanks alles nog zoveel overwinningen op mijn naam heb kunnen zetten.”
Afbeelding 2: Een afgeknelde bekkenslagader nagebootst met een tuinslang. Aan de rechterkant de ‘knik’.
Operatie en herstel
Een operatie moest het probleem verhelpen en die kwam er, op 11 november 2005. Met een deel uit de liesader werd de bekkenslagader gereconstrueerd waarbij de vernauwing opgeheven werd en de knik verholpen. Een zware ingreep en niet zonder risico. Bovendien moest Koedooder daarna van ver komen om haar topsportloopbaan te vervolgen. “ Al met al ben ik twee maanden bezig geweest met het herstel. Mijn eerste echte wedstrijd reed ik weer op 2 april 2006. Een criterium, de GP Lavit in Oploo, die ik gelijk op mijn naam schreef. In mei 2006 werd ik 2e in een zware UCI klassieker na een sprint-a-deux met Marianne Vos. Dat gaf me veel vertrouwen! Ik had weer twee werkende benen!” De nog maar 22-jarige tempobeul uit Bovenkarspel kon weer vooruit kijken. Wat restte was een periodieke controle of de ‘veneuze patch’ het vele bloed dat onder hoge druk door de ader stroomt, ook aankan. De gebruikte liesader kan uitlubberen en zou in theorie zelfs kunnen knappen. Een fietstest en een echo in 2013 vertoonden geen problemen. Toch kreeg ze in 2014, twee jaar na deelname aan de Olympische Spelen, opnieuw klachten. Een slapend been en nu ook heftige pijn in de bilstreek. Vooral met tijdrijden en klimmen. Hoewel een terugkeer van het euvel van 9 jaar eerder door haar hoofd schoot, ging ze door met fietsen. De testresultaten waren immers goed en ze was bekend met een zitvlakprobleem. Ondanks veel pijn sloot ze haar loopbaan na 18 jaar in december 2016 af met zilver op het NK baanwielrennen. Een nieuw leven zonder topsport lonkte.
Wat nu?
De twijfel bleef echter. Wat was er aan de hand? Ze had immers de laatste jaren van haar loopbaan wederom met veel klachten in haar linker been gefietst. “In januari 2017 besloot ik toch terug te gaan naar Goof om mijn vermoeden van een opnieuw afgeknelde vernauwde bekkenslagader te laten onderzoeken.“ Onderzoek was duidelijk: inderdaad. Mijn bekkenslagader is voor en achter de patch toch opnieuw gaan vernauwen. Ik heb in 2015 en 2016 achteraf ook teveel en te diep in de knikhouding gereden. Als je het uittelt, heb ik na de operatie circa 200.000 km gefietst. Het is dus ook niet verwonderlijk dat de kwetsbare bloedvaten schade opgelopen hebben. Een nieuwe operatie is wel risicovol en ik weet nog niet of ik het wil. Toch denk ik er wel over na, want ik ben nu met fietsen bezig voor mijn werk! Ik geef clinics en fiets mee met het SterrenfietsTeam om goede doelen te helpen. Met een extra hoog stuur gaat het iets beter, maar de klachten blijven aanhouden. Ik wil dus wel pijn- en tintelvrij kunnen fietsen. Maar, dat zie ik straks wel. Eén ding weet Vera wél zeker: “Ik had veel meer kunnen winnen als ik deze blessure niet had gehad of er eerder achter was gekomen”.
Afbeelding 3 Afbeelding 4
Afbeelding 3 (links): Een voor sporters ernstige vernauwing in de gemeenschappelijke bekkenslagader links (pijl). Dit is een speciale MRI angiografie opname met gestrekt been. De afknikking van het bloedvat is hier met gestrekt been al zichtbaar, bij gebogen been neemt dit verder toe, zie hiervoor afbeelding 4.
Afbeelding 4 (rechts): De vernauwing met een gebogen been.
Praktijkadvies sportarts Goof Schep
Gespecialiseerd sportarts Goof Schep heeft praktijkadvies voor medici en paramedici. “Wees bij klachten als helse pijn en tintelingen in het been, een koude voet, snelle verzuring en snel na inspanning wegtrekkende klachten beducht voor een vaatprobleem. Het probleem komt meestal aan één kant voor, maar kan beiderzijds aanwezig zijn en komt het meest voor onder wielrenners en schaatsers. Met lichamelijk onderzoek of conventioneel beschikbare aanvullende diagnostiek is een vaatprobleem niet goed aan te tonen. Bij klachten die kunnen passen bij een vaatprobleem of een andere diagnose kan het doelmatig zijn om eerst andere diagnoses aan te tonen of uit te sluiten en te behandelen. Als klachten blijven bestaan, is verder onderzoek naar een sportgerelateerd vaatprobleem geïndiceerd. Deze diagnostiek kunt u niet zelf. Hiervoor kunt u uw patiënt doorverwijzen naar het enige expertisecentrum in Nederland: het Máxima Medisch Centrum in Eindhoven/Veldhoven, Voor diagnostiek zijn zelfs technieken nodig die nog in ontwikkeling zijn, zoals inspanningsdiagnostiek met near infrared spectroscopie en pedaalkrachtmeting. Deze zijn normaliter niet beschikbaar in een ziekenhuis. Wel bij ons op de polikliniek Sportgeneeskunde. Als de diagnose is gesteld, is net als bij Vera een operatie mogelijk. De kans dat na een operatie opnieuw een afknelling voorkomt is klein, maar hij is er wel. Zeker bij topsporters. Nader onderzoek is dan ook nodig. “
Afbeelding 5: Ondanks helse pijnen won Vera Koedooder (midden) vele prijzen, waaronder in haar laatste wegwedstrijd van haar wielercarrière in 2016: Goud op het Nederlands Studenten kampioenschap Weg in Berg en Dal.
Meer informatie
- Deel 1 Bekkenslagaderdossier: Sporter met beenpijn tijdens wielrennen of schaatsen? Denk aan de bekkenslagader!
- Deel 2 Bekkenslagaderdossier: Hoe diagnosticeer je een afgeknelde bekkenslagader?
- Deel 3 Bekkenslagaderdossier: Hoe behandel je een afgeknelde bekkenslagader?
Voor contact/overleg met sportarts Goof Schep kunt u contact opnemen met de polikliniek Sportgeneeskunde van het Maxima Medisch Centrum;
- Meer informatie over vaatproblematiek en de afgeknelde bekkenslagader bij onder andere wielrenners;
- Lees meer over de self check die sporters kunnen doen als ze denken dat ze mogelijk een afgeknelde bekkenslagader hebben. U kunt ze als (para)medicus wijzen op deze 'self check'! Op deze webpagina vindt u onder de tab ‘publicaties’ artikelen die gepubliceerd zijn rondom bekkenslagaderproblematiek;
- Meer informatie over Vera Koedooder.
