Maandag 16 september 2019
Richtlijn Sportmedisch onderzoek FSMI
E.R.H.A. Hendriks, Werkgroep Richtlijnen
Op 22 mei 2018 heeft de ALV van de Vereniging Sportgeneeskunde de Richtlijn Inspanning gerelateerde hoofdpijn goedgekeurd.
Inleiding
Het doel van dit sportersprofiel en bijpassend flowchart is een gericht én zelfde advies door SMI’s aan een (aspirant)sporter, die informeert naar een bij hem passend sportmedisch onderzoek.
Eén van de aanleidingen om een sportersprofiel te ontwikkelen was dat uit de praktijk is gebleken dat er tussen SMI’s verschillen zitten in welke sportmedische onderzoeken worden aangeboden en uitgevoerd. De VSG en FSMI willen toe naar meer uniformiteit bij het aanbieden en uitvoeren van sportmedische onderzoeken. Het is de bedoeling dat het bijgevoegde stroomdiagram wordt gebruikt door sportartsen en/of medewerkers van SMI’s als een persoon zich meldt bij een SMI. Het wordt dus geen openbare tool op de website.
In de praktijk zal niet de sportarts, maar de telefonisch medewerker van het SMI de persoon die zich meldt aan de lijn krijgen en de flowchart gebruiken.
Het uitgangspunt bij de ontwikkeling van het profiel was de vraag van de (aspirant)sporter centraler te zetten en het sportmedisch onderzoek hier meer op te laten aansluiten. Op basis van een aantal vragen over leeftijd, huidige sportbelasting en sportieve ambities ontstaat een zogenaamd sportersprofiel en wordt door de sportarts c.q. medewerker een passend onderzoek aangeboden en de meerwaarde hiervan uitgelegd.
Daarbij kan aan de orde komen, wat qua onderzoek minimaal nodig is om aan de vraagstelling te voldoen en wat vanuit ervaring qua onderzoek optimaal is om een goed advies te kunnen geven.
Sportersprofiel
Het sportersprofiel bestaat uit de in de tabel vermelde items, die voldoende input moeten geven over de vraagstelling van de sporter met betrekking tot het gewenste sportmedisch onderzoek.
Sportersprofiel
leeftijd |
< 12 jaar |
|
12-18 jaar |
|
19-34 jaar |
|
> 35 jaar |
tak van sport / type sport |
duursport (cyclische activiteiten) |
|
risicosport (zoals berg- en autosport) |
|
zaal-/ veldsport of "spel- of actie-sporten" |
|
overige |
gezondheidsrisico |
geen klachten, geen chronische ziekte, geen medicijngebruik; |
|
sporten met huidige blessure (of pijn/beperkingen aan HBA) |
|
sporten met chronische ziekte(n) |
|
cardiovasculair risico |
huidige sportieve activiteit |
niet |
(huidige niveau van sportbeoefening) |
laag intensief |
matig intensief |
zwaar intensief |
|
zwaar intensief |
gewenste sportieve activiteit |
laag intensief |
(gewenste niveau van sportbeoefening) |
matig intensief |
|
zwaar intensief (duursportevenement) |
vaardigheid in gekozen sport |
laag |
|
matig |
|
hoog |
cognitieve vaardigheden |
normaal? |
In geval van verstandelijke dan wel lichamelijke beperkingen zullen bijzondere afspraken gelden, die niet in dit algemene schema zijn opgenomen.
De vraagstelling SMO kan in de volgende 3 categorieën worden verdeeld:
1. medische belastbaarheid (voornamelijk cardiovasculair) |
Kan ik veilig (zonder onverantwoord gezondheidsrisico) mijn gewenste sportactiviteit doen? |
2. fysieke belastbaarheid (voornamelijk HBA) |
Kan ik mijn gewenste sportieve doel op verantwoorde wijze behalen? |
3. conditionele belastbaarheid |
Hoe kan ik mijn gewenste sportieve doel op verantwoorde wijze behalen? |
Type(n) sportmedisch onderzoek
Van oudsher kennen we de volgende typen sportmedische onderzoeken (SMO): basis SMO, basisplus SMO (plus ECG en longfunctie) en groot SMO (plus XECG).
Daarop zijn verschillende varianten denkbaar, waardoor er meer keuzemogelijkheden ontstaan passend bij de ontwikkeling van het Lausanne protocol en Leuven protocol en de toepassing van ademgasanalyse (AGA).
De verschillende varianten worden in de flowchart gebruikt.
Flowchart
Gelet het sportersprofiel, met name leeftijd en risicoprofiel, kan op basis van de vraagstelling een keuze worden gemaakt:
leeftijd |
risico |
vraagstelling |
SMO (minimaal) |
op indicatie |
SMO advies |
||||
<12 jaar |
screening voor intensievere sportbeoefening |
medische en fysieke belastbaarheid |
SMO basis met Lausanne vragenlijst |
longfunctieonderzoek |
SMO basis |
||||
12-18 jaar 19-24 jaar |
screening voor intensievere sportbeoefening |
medische belastbaarheid |
SMO basis met Lausanne vragenlijst en ECG |
SMO basis plus |
|
||||
|
conditionele problemen / trainings(opbouw)vragen |
fysieke belastbaarheid |
SMO basis plus |
uitgebreid onderzoek HBA |
SMO basis plus met passend onderzoek HBA |
||||
|
fysieke problemen / beperkingen bij sport |
conditionele belastbaarheid |
SMO groot |
AGA |
SMO groot met AGA op indicatie |
||||
> 35 jaar |
screening voor intensievere sportbeoefening |
medische belastbaarheid |
SMO met ECG, XECG, bloedonderzoek (Leuven protocol) |
|
SMO groot |
||||
|
fysieke problemen / beperkingen bij sport |
fysieke belastbaarheid |
SMO groot |
|
SMO groot |
||||
|
conditionele problemen / trainings(opbouw)vragen |
conditionele belastbaarheid |
SMO groot met AGA |
|
SMO groot met AGA |
||||
Op indicatie kan het minimale SMO, dan wel het geadviseerde SMO nog worden uitgebreid, mede als voor (internationale) evenementen aanvullende onderzoek wordt gewenst.
Referenties
Afkortingen
SMI Sportmedisch instelling
HBA Houdings- en bewegingsapparaat
(P)SMO (Preventief) sportmedisch onderzoek
AGA Ademgasanalyse
(X)ECG (Inspannings)electrocardiogram