Woensdag 27 oktober 2021
INJECTIES MET PLAATJES RIJK PLASMA NIET WERKZAAM BIJ ENKELARTROSE
Een injectie in het enkelgewricht met Plaatjes Rijk Plasma (PRP) werkt niet beter bij enkelartrose dan een injectie met een zoutoplossing. Dat blijkt uit een multicenter RCT, geïnitieerd en gecoördineerd vanuit het Amsterdam UMC. De resultaten zijn 26 oktober 2021 gepubliceerd in de Journal of the American Medical Association (JAMA).
Het toedienen van PRP-injecties is sinds enige jaren een populaire behandelmethode bij gewrichts-, spier- en peesaandoeningen. Het idee is dat het injecteren van eigen bloedplasma met een hoge concentratie bloedplaatjes een gunstig effect heeft op het genezingsproces, doordat er vanuit de bloedplaatjes groeifactoren vrijkomen.
Terughoudend
Sportarts en hoofdonderzoeker Hans Tol, die samen met onderzoekers uit Bergman Clinics, Erasmus MC, Flevoziekenhuis, OLVG en Spaarne Gasthuis de PRP-studie uitvoerde, vertelt dat ze in eerste instantie terughoudend waren om een studie naar het gebruik van PRP bij enkelartrose te starten.
“Elf jaar geleden onderzochten wij als eersten in een RCT de werking van PRP bij achillespeesklachten. We vonden toen geen effect en ook die resultaten werden in de JAMA gepubliceerd. Maar door klinische ervaringen en met name de steeds terugkerende vraag van patiënten met enkelartrose, gingen we twijfelen. En toen ander onderzoek aantoonde dat PRP-injecties tot minder pijn en beperkingen leiden bij 50-60% van de patiënten met knie-artrose, besloten we het toch te onderzoeken. Financiële steun van ReumaNederland maakte dit mogelijk.”
Vergevorderde artrose
Bij artrose is het laagje kraakbeen in het gewricht dun en onregelmatig geworden. Hierdoor treden er pijnklachten op en kan het gewricht niet meer soepel bewegen. In tegenstelling tot knie- en heupartrose komt enkelartrose vaker op jongere leeftijd voor. Dit komt doordat het in 70-80% van de gevallen ontstaat als gevolg van een trauma, zoals een botbreuk of veelvuldig zwikken. “Het trauma veroorzaakt heel lokale schade aan het kraakbeen”, legt mede-onderzoeker en afdelingshoofd Orthopedie Gino Kerkhoffs uit. “Dit kunnen we operatief goed behandelen, waardoor in veel gevallen de progressie tot artrose wordt voorkomen. Bij vergevorderde artrose is het kraakbeen in het gehele gewricht aangedaan en kunnen we het enkelgewricht vastzetten of een enkelprothese plaatsen. Dit zijn ingrijpende operaties waar we op jonge leeftijd niet de voorkeur aan geven.” “Er is echter nog geen goede niet-operatieve therapie bij vergevorderde enkelartrose, vervolgt arts-onderzoeker Orthopedie Liam Paget, die het onderzoek in alle ziekenhuizen coördineerde. “Alleen interventies, zoals het versterken van de spieren rondom het aangedane gewricht – in dit geval voet- en kuitspieren – en afvallen of op je gewicht letten, zijn van toegevoegde waarde. Daarom hebben we dit onderzoek gedaan.”
Geen verschil
Voor het onderzoek werden in de zes centra 100 volwassen patiënten met enkelartrose geïncludeerd. Ze moesten een gemiddelde pijnscore van minstens 40 op een schaal van 100 hebben en op röntgen aangetoonde enkelartrose. Bij alle patiënten werd bloed afgenomen en PRP bereid. Op basis van loting kreeg de helft de uit het eigen bloed verkregen PRP in de enkel gespoten. De andere helft kreeg een zoutoplossing, oftewel placebo. Na zes weken werd de injectie herhaald. Daarnaast vulden de patiënten bij aanvang en na 6, 12 en 26 weken vragenlijsten in. Ook werd in die periode drie keer lichamelijk onderzoek verricht.
Uit de resultaten bleek dat er geen verschil is tussen beide groepen. Tol: “Omdat we patiënten hebben geïncludeerd uit academische, perifere, topklinische en zelfstandige centra, zijn de resultaten van ons onderzoek goed generaliseerbaar.”
Niet meer toedienen
“We hadden natuurlijk gehoopt dat de PRP-injecties voor mensen met enkelartrose uitkomst zouden bieden, maar helaas moeten we het tegendeel concluderen”, zegt Paget. “Ons advies aan behandelaren is geen PRP-injecties meer toe te dienen bij deze patiënten. Ze werken niet. Bovendien is het een kostbare therapie die tot de niet-verzekerde zorg behoort. Patiënten moeten het dus uit eigen portemonnee betalen.”
Toekomstig onderzoek
Voor Kerkhoffs vormen de studieresultaten reden om toekomstig onderzoek te richten op andere biologische injectables en een injecteerbaar gelkussen. “We zijn een expertisecentrum van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) op het gebied van kraakbeen- en onderliggende botdefecten van de enkel. Het is onze missie een passende behandeling te hebben voor alle fasen van kraakbeenschade. Met het vervolgonderzoek gaan we ons richten op de fase net na een trauma met als doel het initiële, lokale kraakbeentrauma te herstellen en uiteindelijk progressie tot enkelartrose te voorkomen. Zo hopen we het probleem langzaam de wereld uit te helpen.”
